Faalangst recept met positieve ingrediënten is lekkerder!

Om maar met de deur in huis te vallen: faalangst is helemaal geen leuk woord. Laat staan de betekenis van het woord, want falen is vervelend en angst is ook al niet fijn. Gelukkig is faalangst helemaal niet nodig als je de factoren waar faalangst aan kunnen kleven, kan omzetten naar een gezonde dosis zelfkennis, zelfhumor en de natuurlijke drang om te ontdekken. Maar hoe doe je dit?

Laten we beginnen met een lijst aan factoren waar we faalangst in kunnen herkennen:

• Jezelf niet durven laten zien.
• Perfectionisme.
• Een (te) hoge lat voor jezelf.
• Geen fouten durven maken.
• Blijven herhalen wat er nog meer fout zou kunnen gaan.
• Te voorzichtig leven.
• Controledrang.
• Gericht op kritiek en oordeel van anderen.
• Zelfkritiek.
• Tekort aan zelfliefde.

Wanneer krijgt een kind faalangst? Da’s een goede vraag. Van nature verkennen kinderen de wereld namelijk spelenderwijs. Ze zijn nog nauwelijks voorzien van besef van gevaar en risico. Daarom hebben kinderen geen kaders nodig om de veiligheid te waarborgen. Een kind dat leert lopen, heeft bijvoorbeeld geen faalangst. Van vallen en weer opstaan wordt immers geleerd. Daarnaast vergelijkt een kind zich ook niet met leeftijdsgenootjes die al eerder konden lopen. Ouders doen dat misschien wel en dat kan het kind beïnvloeden, maar er zal eerst een aanleiding zijn om het lopen niet te proberen, of te vinden dat het lopen in 1 keer foutloos moet. En die aanleiding is er niet, want kinderen maken zich in deze fase niet druk of het lopen perfect gaat. Als ze komen waar ze willen, is het functioneel. De verfijning komt later wel. Dus ja, wanneer komt faalangst dan om de hoek kijken?

Recept voor faalangst: verwachtingen

Verwachtingen, ook als ze haalbaar lijken te zijn, kunnen faalangst opleveren. Het scheppen van verwachtingen geeft duidelijkheid en maakt het afstemmen of de verwachtingen haalbaar zijn mogelijk. Het bijstellen van de verwachtingen is nodig om faalangst uit de mist te halen.

Recept voor faalangst: foutjesangst

Een andere succesfactor voor faalangst is om fouten als falen te zien. Het woord ‘fout’ geeft net als de rode pen bij een correctie een lading. Fout is immers het tegenovergestelde van goed. Als we iets goed doen, maakt ons beloningssysteem in de hersenen dopamine aan. Dat voelt lekker! Maar een fout maken, betekent dat iets nog niet goed is.

Een fout maken, is handig als je wil weten wat je nog niet kunt of weet. Er valt voor iedereen, hoe oud en wijs je ook bent, nog veel te leren en te ontdekken. Onze hersenen hebben behoefte aan veel pogingen, want hersenen kunnen heel goed zelf de gunstige verbinding kiezen. Het verhaal wat we onszelf vertellen over fouten maken, bepaalt dus in hoeverre we faalangst ontwikkelen.

Recept voor faalangst: doemdenken

Faalangst doet het ook heel goed op de kunst om te analyseren wat er allemaal mis kan gaan. Deze kwaliteit is functioneel om risico’s te verkleinen en efficiënt te organiseren. Bij faalangst neemt deze kwaliteit zoveel ruimte in beslag dat er weinig over is om over een succesvolle afloop te dromen: doemdenken.

Doemdenken komt veel voor bij gemotiveerde leerlingen die heel hard leren voor een toets. Ze nemen weinig pauze, slapen soms wat minder goed en de stresspatronen nemen de overhand. Het kan zelfs resulteren in een black-out, waarbij de toegang tot de geleerde stof tijdelijk geblokkeerd is.

Recept voor faalangst: zelfliefde stuk maken

Faalangst doet het ook heel goed bij kinderen die erg streng zijn voor zichzelf. “Een ander mag wel fouten maken, maar ik niet!”. Het gevolg is dan vaak overmatig verontschuldigen of oorzaken, schaamte en verwijten zoeken en soms zelfs zichzelf hiervoor straffen. De beste oplossing is dan om maar niets meer te doen, en zichzelf en anderen te vertellen dat ‘het niet uitmaakt’.

Recept voor faalangst: vermijden

Faalangst kan ook als gevolg hebben om te bevriezen en zo geremd te zijn dat het ook echt niet meer lukt. Soms gaat dit gepaard met opstandigheid en weigeren, maar meestal is dit subtieler. Denk bijvoorbeeld aan het vergeten van spullen of net op die dag ‘niet lekker’ zijn. Door het conflict te vermijden, heeft het kind zichzelf het verhaal verteld en de instructie gegeven om geen fouten te hoeven maken.

Van negatieve ingrediënten naar positieve ingrediënten

Faalangst zou er niet hoeven te zijn. In de Intraverte trajecten zitten veel vitamines die tegenwicht bieden aan faalangst. Het zijn ingrediënten die ervoor zorgen dat faalangst wegsmelt. Ingrediënten als:

• Ik ben oké.
• Ik leer door fouten te maken.
• Ik vertrouw op mezelf.
• Ik vraag hulp als het nodig is.
• Ik geef mezelf een compliment als iets gelukt is.

Ben je benieuwd naar meer informatie over een traject bij Intraverte?